Χοροί Νοτίου Αιγαίου

Χορός των νησιών (νέα μορφή της Άνδρου). Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα αποτελείται από δύο άντρες και δύο γυναίκες και έχει αντιωρολογιακή κατεύθυνση. Η διάταξη είναι ζευγαρωτή με ελεύθερη λαβή. Είναι ο τελικός χορός της παλιάς σουίτας της Άνδρου που αποτελούν οι “Συρτός”-“Γυναικείος Μπάλλος”-“Μπάλλος”. Αρχικά παίζεται ένας Συρτός, σύμφωνα με την παραγγελία που θα δώσουν οι άνδρες χορευτές στους οργανοπαίκτες. Αφού χορέψουν λίγη ώρα, καλούν, προσφέροντας ή πετώντας τα μαντήλια τους, τις ντάμες τους οι οποίες παίρνουν θέση ανάμεσα στους δύο καβαλιέρους. Με τη διάταξη αυτή των χορευτών παίζεται ο “Γυναικείος Μπάλλος” και ύστερα ο κυρίως “Μπάλλος” που χορεύεται αντικρυστά από ένα ή δύο ζεύγη.

Στο αποκριάτικο χοροπαίχνιδο “Κουτεντέ” (ή “Νικηντρέ”) κρατιόνται με μαντήλι και τραγουδούσαν : «Νινηντρέ, Νινηντρέ γειά σου Γιάννη Κουτεντέ» και τότε αυτός που αναφέρθηκε περνά το μαντήλι κάτω από τα πόδια του και εξακολουθεί να το κρατάει ενώ οι άλλοι συνεχίζουν να χορεύουν. Αφού περάσουν όλοι, ο τελευταίος, που δεν έχει κάποιο να κρατάει, περνάει ανάποδα και έχει πλάτη με τον προηγούμενό του. Κάποιος άλλος κρατάει λουρί και χτυπά τους δύο τελευταίους, οι οποίοι πολλές φορές κρατιόνται από τα χέρια μιας και τα μαντήλια δεν είναι γερά.Μοιάζει με το “Πάνω Ζε” της Πάρου, και δεν χορεύεται πλέον στη Νάξο (ως τα μέσα του ’80 χορευόταν στην Κόρωνο).

Αντρικός χορός από τη Λαγκάδα Αιγιάλης Αμοργού. Το όνομά του ίσως σημαίνει “ένα και τρία”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4.Το χορευτικό σχήμα είναι ευθεία με κατεύθυνση αμφίδρομη. Η λαβή είναι από τους ώμους. Εντάσσεται στο χορευτικό μέρος του εθίμου του “Καπετάνιου”. Σύγχρονα χορεύεται χορογραφημένα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Αποκριάτικος χορός από την δυτική Νάξο. Το όνομά του προέρχεται πιθανά από το τουρκικό ρήμα dirlanmak που σημαίνει ζωντανεύω, ανασταίνω. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση ανθωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι από τους ώμους και το βήμα του μοιάζει με της “Βλάχας”. Κάποιοι μελετητές τον αναφέρουν και ως “Βλάχα των πεδινών χωριών”. Χορευόταν υπό τη συνοδεία τσαμπούνας, στα πεδινά χωριά της Νάξου (Τρίποδες, Γλινάδο κλπ).Πέραν από κάποιες αναβιώσεις, οι τοπικοί σύλλογοι, δεν τον παρουσιάζουν στις δράσεις τους.

Χορός από την Κάλυμνο. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό και ελεύθερο, χωρίς λαβή. Η βάση της μελωδίας και του ονόματος του χορού φαίνεται να σχετίζεται με ανάλογους σκοπούς της Β. Αφρικής (όπου δραστηριοποιούνταν τα σφουγγαράδικα). Τα μεταπολεμικά χρόνια στην Κάλυμνο, η μελωδία του “Ντιρλαντά” ξεκίνησε να χορεύεται σε ζευγάρια, αλλά ελεύθερα, ως  είδος αντικριστού χορού με γρήγορο και πηδηχτό βήμα. Οι γυναίκες κρατούν μαντήλι. Το τραγούδι είναι “τσιμάρισμα”, δηλαδή τραγουδά ένας και επαναλαμβάνουν ένα τσάκισμα (τσιμάρουν) οι υπόλοιποι.