Χοροί

Χορός των νησιών (μορφή Σίφνου). Λέγεται και “Μπάλος” ή «Ξαπολυτός» ή «Μόλα Όξω». Έχει μουσικό μέτρο 3/4 αρχικά που γυρίζει σε 2/4 στην εξέλιξη του χορού. Το σχήμα είναι ζευγαρωτό (ένας άντρας και μία γυναίκα), έχει ελεύθερη κατεύθυνση και οι χορευτές κρατιόνται είτε δίπλα είτε αντικρυστά με τα χέρια στο ύψος των ώμων, αλλά και ελεύθερα κατά φάσεις. Χορεύεται από ένα ή περισσότερα ζευγάρια, σύγχρονα χορογραφημένο κατά στήλες. Αποτελείται από τρία μουσικά μέρη: το πρώτο είναι τρίσημος ρυθμός, το δεύτερο δίσημος όπως και το τρίτο που είναι πολύ γρήγορο (το “Ρούσικο”).

Αποκριάτικος χορός από τη Νάξο (παραλλαγή από την Κόρωνο). Το όνομά του οφείλεται είτε στο τραγούδι “Στην κεντημένη σου ποδιά, μωρ’ βλάχα” είτε στο αποκριάτικο ντύσιμο της παλιάς εποχής που περιλάμβανε Βλάχους ή Φουστανελάδες. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι σπειροειδές με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι από τους ώμους. Επισημαίνεται ότι υπάρχουν επτά διαφορετικές μορφές της και ότι σύγχρονα χορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου στα ναξιώτικα γλέντια.

Χορός των νησιών (νέα μορφή της Άνδρου). Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα αποτελείται από δύο άντρες και δύο γυναίκες και έχει αντιωρολογιακή κατεύθυνση. Η διάταξη είναι ζευγαρωτή με ελεύθερη λαβή. Είναι ο τελικός χορός της παλιάς σουίτας της Άνδρου που αποτελούν οι “Συρτός”-“Γυναικείος Μπάλλος”-“Μπάλλος”. Αρχικά παίζεται ένας Συρτός, σύμφωνα με την παραγγελία που θα δώσουν οι άνδρες χορευτές στους οργανοπαίκτες. Αφού χορέψουν λίγη ώρα, καλούν, προσφέροντας ή πετώντας τα μαντήλια τους, τις ντάμες τους οι οποίες παίρνουν θέση ανάμεσα στους δύο καβαλιέρους. Με τη διάταξη αυτή των χορευτών παίζεται ο “Γυναικείος Μπάλλος” και ύστερα ο κυρίως “Μπάλλος” που χορεύεται αντικρυστά από ένα ή δύο ζεύγη.

Αποκριάτικος χορός από τη Νάξο (παραλλαγή από την Κορωνίδα). Το όνομά του οφείλεται είτε στο τραγούδι “Στην κεντημένη σου ποδιά, μωρ’ βλάχα” είτε στο αποκριάτικο ντύσιμο της παλιάς εποχής που περιλάμβανε Βλάχους ή Φουστανελάδες. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι σπειροειδές με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι από τους ώμους. Επισημαίνεται ότι υπάρχουν επτά διαφορετικές μορφές της και ότι σύγχρονα χορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου στα ναξιώτικα γλέντια.

Στο αποκριάτικο χοροπαίχνιδο “Κουτεντέ” (ή “Νικηντρέ”) κρατιόνται με μαντήλι και τραγουδούσαν : «Νινηντρέ, Νινηντρέ γειά σου Γιάννη Κουτεντέ» και τότε αυτός που αναφέρθηκε περνά το μαντήλι κάτω από τα πόδια του και εξακολουθεί να το κρατάει ενώ οι άλλοι συνεχίζουν να χορεύουν. Αφού περάσουν όλοι, ο τελευταίος, που δεν έχει κάποιο να κρατάει, περνάει ανάποδα και έχει πλάτη με τον προηγούμενό του. Κάποιος άλλος κρατάει λουρί και χτυπά τους δύο τελευταίους, οι οποίοι πολλές φορές κρατιόνται από τα χέρια μιας και τα μαντήλια δεν είναι γερά.Μοιάζει με το “Πάνω Ζε” της Πάρου, και δεν χορεύεται πλέον στη Νάξο (ως τα μέσα του ’80 χορευόταν στην Κόρωνο).